Kilka słów o mikrofonie

Podstawowym typem mikrofonu jest mikrofon o charakterystyce kulistej - bezkierunkowej. Oznacza to, że źródło dźwięku umieszczone w dowolnym miejscu na powierzchni kuli, w środku której umieścimy mikrofon, wytworzy ten sam poziom sygnału elektrycznego. Tak więc sygnał mikrofonu nie jest zależny od kierunku dźwięku, a tylko od odległości od jego źródła. Charakterystyki mikrofonów odbiegać mogą od charakterystyki kulistej. Najbardziej znane są mikrofony o charakterystyce kardioidalnej (w kształcie nerki) - mikrofony kierunkowe i mikrofony o charakterystyce ósemkowej. Charakterystyka mikrofonu, wyznaczana dla częstotliwości dźwięku wynoszącej 1 kHz, określa skuteczność przetwarzania sygnału akustycznego na sygnał elektryczny w zależności od położenia źródła dźwięku w stosunku do mikrofonu. Charakterystyka kardioidalna oznacza, że najlepiej przetwarzane będą dźwięki dochodzące do mikrofonu z boków i z przodu, w wypadku charakterystyki ósemkowej dźwięki dochodzące z boku będą silnie tłumione. Mikrofony wybitnie kierunkowe posiadają charakterystykę w kształcie stożka. Jest to jednak sprzęt specjalistyczny, niezwykle drogi.

charakterystyka kulista       

charakterystyka kardioidalna

charakterystyka ósemkowa  



Fala akustyczna rozprzestrzenia się we wszystkich kierunkach ze stałą prędkością 340 m/s. Im jednak dalej od źródła dźwięku tym bardziej jest tłumiona, szczególnie w zakresie częstotliwości wysokich. Dlatego też z większej odległości słyszymy jedynie niski dudniący dźwięk, gdyż najwięcej energii przenoszonej jest właśnie w paśmie niskich częstotliwości. Od zawartości wyższych harmonicznych zależy natomiast zrozumiałość mowy - informacje przenoszone są w zakresie częstotliwości wysokich. Dodatkowe problemy sprawiać może fala akustyczna odbita, co ujawnia się w postaci echa lub pogłosu. Przy odbiorze dźwięków pochodzących z dwu lub większej liczby źródeł występuje zjawisko maskowania dźwięków. Polega ono na tym, że ciche dźwięki są niesłyszalne w obecności silnych zakłóceń. Dźwięki o niższych częstotliwościach bardzo łatwo maskują dźwięki o wyższych częstotliwościach. Zjawisko maskowania wpływa decydująco na możliwość zrozumienia mowy w obecności szeregu innych źródeł dźwięku. Dlatego też mikrofon zintegrowany z kamerą w wielu wypadkach nie daje możliwości poprawnej rejestracji dźwięku. W profesjonalnym sprzęcie filmowym stosowane są stosunkowo duże mikrofony dynamiczne, zapewniające szersze pasmo przenoszenia dźwięku. W zależności od potrzeb operator montuje mikrofon o wybitnie-kierunkowej, kierunkowej lub bezkierunkowej charakterystyce. Często stosuje się mikrofony o zmiennej charakterystyce i czułości. Mikrofon zawsze montowany jest na zewnątrz obudowy jak najdalej od korpusu kamery. W razie potrzeby można go zdjąć i zbliżyć się z mikrofonem do źródła dźwięku. Od wpływu wiatru chroni podwójna siateczka (w wypadku mikrofonów przeznaczonych do przeprowadzania wywiadów - tak zwanych mikrofonów ENG - Electronic News Gathering), otulina z gąbki lub innego porowatego materiału w wypadku mikrofonów kierunkowych. Problemy związane z pogłosem i dźwiękami zakłócającymi pochodzącymi z boku najłatwiej ominąć używając mikrofonu typu ENG o stosunkowo małej czułości, a więc ustawionego blisko źródła dźwięku. Oznacza to potrzebę zaangażowania dodatkowej osoby - dźwiękowca, której zadaniem jest utrzymać mikrofon w odpowiednim miejscu, w taki sposób aby nie był widoczny na planie. Niestety, oznacza to także problemy z plączącym się długim niekiedy kablem.